Złoto i srebro od dekad dostają dużo uwagi – powstały tysiące artykułów, skupiające się na różnych aspektach tych surowców – w przeciwieństwie do platyny, która dopiero od paru lat staje się coraz bardziej interesującym towarem dla kolekcjonerów, inwestorów oraz przemysłu. W tym artykule przyglądamy się platynie dogłębnie, odpowiadając na pytanie czym jest, jak wygląda jej sytuacja na rynku i jak można w nią inwestować.
Czym jest platyna?
Platyna, której nazwa pochodzi od hiszpańskiego słowa platina, jest jednym z sześciu pierwiastków należących do tzw. grupy platynowców, obok palladu, rodu, irydu, rutenu oraz osmu. Do Europy zawitała po raz pierwszy stosunkowo późno, bo dopiero w połowie XVI wieku, za sprawą podbojów hiszpańskich w Ameryce Północnej. Co ciekawe, Hiszpanie nie dostrzegli w platynie cennego surowca, a uznali ją jedynie za zanieczyszczenie złota. Dopiero w XVIII wieku rozpoczęto badania nad pierwiastkiem w różnych europejskich laboratoriach, rozszyfrowując jego właściwości.
Obecnie – mimo tego, że jest dwukrotnie tańsza w porównaniu do cen złota – większości społeczeństwa platyna kojarzy się z luksusem i prestiżem większym nawet od króla metali szlachetnych: przykładem są platynowe karty kredytowe, platynowe płyty w przemyśle fonograficznym i platynowe wyroby jubilerskie, spopularyzowane przez gwiazdy kina i muzyki.
W mniejszym jednak stopniu platyna wykorzystywana jest do wspomnianej produkcji biżuterii, znacznie szerzej stosowana jest w przemyśle, przede wszystkim znajdując zastosowanie w branży motoryzacyjnej. Dzięki swoim chemicznym i fizycznym właściwościom wykorzystywana jest globalne do konwerterów w katalizatorach samochodów spalinowych, będąc najodpowiedniejszym surowcem znanym nauce do przyspieszania reakcji elektrochemicznych w ogniwach paliwowych: metal szlachetny poprzez wejście w reakcję ze szkodliwymi substancjami chemicznymi usuwa je i dzięki temu nie dochodzi do zanieczyszczania środowiska.
Platyna znajduje zastosowanie również w medycynie i branży farmaceutycznej: związki platyny stanowią jeden z wielkich sukcesów metali w medycynie ostatnich lat – leki oparte na tym pierwiastku wykazują silne działanie hamujące wzrost chorych komórek wobec szerokiego spektrum nowotworów.
Rynek platyny
Platyną handluje się głównie na New York Mercantile Exchange (Nymex) oraz London Platinum and Palladium Market, który jest najważniejszym pozagiełdowym rynkiem platyny. Rynek platyny jest znacznie mniejszy niż rynek złota czy srebra. Co ciekawe, w ostatnich kilku latach roczna produkcja kopalniana była mniejsza niż popyt. Jednak „deficyt” był uzupełniany przez recykling i destocking.
Cena platyny
Jak w przypadku każdego metalu szlachetnego czy towaru w ogóle, cena platyny jest determinowana przez popyt i podaż. Jednak cena platyny jest znacznie bardziej zmienna niż w przypadku złota czy nawet srebra, co wynika z mniejszej płynności rynku. London Metal Exchange ustala tzw. LBMA Platinum Price dwa razy dziennie, o godzinie 09:45 GMT i 14:00 GMT, która służy jako benchmark do wyceny platyny. Obecny proces ustalania ceny jest elektroniczny – w grudniu 2014 roku zastąpił poprzedni, ustalany za pomocą połączeń telefonicznych administrowanych przez London Platinum and Palladium Market.
Ponieważ platyna jest towarem przemysłowym, na jej cenę wpływa poziom aktywności gospodarczej i popytu przemysłowego. Jako że platyna jest szeroko stosowana w katalizatorach, jej cena w dużej mierze zależy od sytuacji w przemyśle motoryzacyjnym i produkcji pojazdów (zwłaszcza w Europie, gdzie jest więcej samochodów z silnikami diesla). Na ceny platyny wpływa również cena palladu (jej głównego substytutu stosowanego w przemyśle motoryzacyjnym) oraz czynniki podażowe, zwłaszcza produkcja górnicza. Ponieważ jej produkcja jest skoncentrowana na niestabilnych rynkach wschodzących, cena metalu jest podatna na skoki cenowe spowodowane wstrzymaniem produkcji.
Większość dostaw platyny pochodzi z RPA i Rosji. Ponieważ tak duża część dostaw pochodzi z dwóch krajów, ich stabilność polityczna wchodzi w grę również z ceną metalu. Im bardziej stabilne są ich rządy, tym niższa cena.
Kurs platyny w 2022 roku
Maksymalna cena za platynę w 2021 roku wynosiła 1347,90 USD (16.02.21), a średnia roczna 1090,75. Metal szlachetny zamknął się 31 grudnia 2021 r. na poziomie 968,19 USD, a silny dolar amerykański i obawy o inflację mogły przyczynić się do poważnych strat platyny w bieżącym roku. Platyna doświadczyła też zwiększonej zmienności w wyniku warunków geopolitycznych – 8 marca zanotowała najwyższą cenę, osiągając 1168,80 USD oz, do czego przyczyniły się przede wszystkim obawy o płynność dostaw metalu z Rosji i Ukrainy (Rosja odpowiada za 11 proc. globalnego wydobycia platyny, produkując 19 tys. kg z całkowitych 180 tys. kg, co czyni ją drugim co do wielkości producentem na świecie, jak wynika z danych opracowanych przez holenderski bank ABN Amro).
Od drugiej połowy marca kurs platyny sukcesywnie spadał, aż do wieloletniego minimum, osiągniętego 1 września: 806,45 USD oz. Od tego czasu kurs się odwrócił, rosnąć przez kilka kolejnych tygodni, gdy przewodniczący amerykańskiej Rezerwy Federalnej Jerome Powell wskazał na potencjalne spowolnienie tempa podwyżek stóp procentowych w obliczu kurczenia się gospodarki USA.
Obecnie handluje się platyną w okolicach 992,50 USD za uncję trojańską (dane na dzień 7 listopada 2022 r.) – na początku listopada odbyło się posiedzenie Fed, w ramach którego podjęto jednak decyzję o podniesieniu przedziału stóp funduszy federalnych o 75 pb., do poziomu 3,75-4,00 %. To już czwarta z rzędu podwyżka o 75 punktów bazowych. Decyzja Fed sprawiła, że kurs dolara osłabił się wobec koszyka walut. Jaki to ma wpływ na platynę i inne metale szlachetne? Tańsze dolary są zachęcającym czynnikiem dla zagranicznych inwestorów, którzy chcą kupić towar denominowany w dolarach.
Instrumenty inwestycyjne w platynę
Istnieje wiele sposobów na inwestowanie w platynę, jednak mniej niż w przypadku złota czy srebra. Inwestorzy mogą nabyć sztabki lub monety kruszcowe, jednak ich różnorodność jest mniejsza, a marże wyższe w porównaniu z rynkami złota czy srebra (rynek platyny jest mniej płynny). Inwestorzy mogą również nabyć platynowe produkty giełdowe lub certyfikaty platynowe, aby uniknąć ryzyka i kosztów związanych z przenoszeniem i przechowywaniem fizycznego kruszcu (choć platyna ma większą gęstość niż złoto, dlatego zajmuje mniej miejsca). Inwestorzy mogą również inwestować w platynę poprzez instrumenty pochodne, takie jak kontrakty terminowe i opcje. Generalnie inwestorzy powinni pamiętać, że rynek platyny jest raczej niepłynny, dlatego nie zawsze łatwo jest wyjść z inwestycji po satysfakcjonującej cenie. Pośrednim sposobem na posiadanie ekspozycji na cenę platyny jest zakup akcji spółek wydobywających platynę. Inwestorzy powinni jednak pamiętać, że produkcja platyny skupiona jest w RPA, gdzie często dochodzi do przestojów.
Zainteresowanym polecamy unboxing złota, srebra i platyny, podczas którego Przemysław Słomski dzieli się swoimi spostrzeżeniami na temat ucieczki przed inflacją w metale szlachetne.
Link do video:
https://www.youtube.com/watch?v=1YZTfR_yfUY&ab_channel=Mennica79Element
Comments are closed.
