W tym artykule skupimy się na jednym z najpopularniejszych i najchętniej kupowanych numizmatów inwestycyjnych i lokacyjnych w Europie – złotym Suwerenie (z ang. Sovereign). Jest to najdłużej wybijana złota moneta brytyjska w historii, której lata produkcji przypadają na okres 1489–1604, 1816–1932, 1957–1982 oraz 2000- do dziś.
Historia monety Sovereign
Wyemitowany po raz pierwszy za panowania Henryka VII w 1489 roku, walor powstał w odpowiedzi na duży napływ złota do Europy z Afryki Zachodniej w latach 40. i 50. XV wieku. Suweren nie był pierwszą złotą monetą wybitą w Anglii – do momentu jego powstania złote monety były w obiegu od połowy XIV wieku – lecz z pewnością był największą i najcenniejszą, jaką kiedykolwiek widziano w tamtych czasach. Według historyków złoto użyte do produkcji monety miało zbyt wielką wartość, by walor miał praktyczne zastosowanie w obiegu, toteż uważa się, że oryginalny suweren prawdopodobnie służył jako prezentacyjny egzemplarz, wręczany dworskim dostojnikom. Po śmierci Henryka VII kolejni monarchowie wybijali nowe wersje suwerena, wskazując w ten sposób na swoją potęgę i siłę. Dopiero za panowania Jakuba I, koronowanego na króla Anglii i Szkocji w 1604 roku, praktyka ta zanikła.
Suweren z 1489 roku
Wykonany z 23-karatowego złota pierwszy Suweren miał średnicę 42 milimetrów i ważył 15,55 gramów. Na awersie monety znajdował się portret Henryka VII na tronie, w szacie koronacyjnej, trzymającego insygnia władzy – berło i jabłko – w dłoniach. Postać umieszczono frontalnie na monecie. Na rewersie widniał królewski herb, wokół którego umieszczono wspaniałą podwójną różę, symbol unii Yorku i Lancasterów po Wojnach Róż. Moneta wyraźnie wysyłała przesłanie stabilności i prestiżu po ówczesnych zawirowaniach wojennych.
Powrót Suwerena
W 1816 roku rząd brytyjski podjął się ustabilizowania waluty Wielkiej Brytanii po trudnościach gospodarczych spowodowanych wojnami rewolucji francuskiej i wojnami napoleońskimi. W wyniku tzw. Wielkiej Rekonstrukcji narodziła się złota moneta o wartości 20 szylingów, którą ponownie nazwano Sovereign. Nowy Suweren był o połowę mniejszy i lżejszy od oryginału, lecz zachował swoje pierwotne piękno i siłę.
Przez cały wiek XIX nowe Suwereny były prawnym środkiem płatniczym w ponad 20 krajach i były bite w Kanadzie, Australii i Indiach, aby zaspokoić popyt w całym Imperium Brytyjskim.
Suweren z 1817 roku
Ważący 7,32 gramów i wykonany z 22. części złota i 2. części miedzi (tzw. stop Crown Gold) Suweren przedstawiał na awersie popiersie króla Jerzego III, którego profil zwrócony jest w prawą stronę. Głowę króla zdobi wieniec z liści laurowych.
Wraz z powstaniem nowego Suwerena, zmieniła się szata graficzna jego rewersu. Monety nie ozdabiał go już królewski herb, a wizerunek Świętego Jerzego i smoka, który został zaprojektowany przez jednego z ówcześnie najbardziej znanych i cenionych grawerów na świecie, Benedetto Pistrucci. Postać Jerzego przedstawiono na koniu; święty trzyma w dłoni złamaną włócznię, której użył do zabicia smoka, wijącego się pod kopytami zwierzęcia. Istnieje teoria, że smok z ryciny ma wymiar metaforyczny: walka ze smokiem przedstawia codzienną walkę grzesznego człowieka z pokusami, które czyhają na niego w życiu.
Dlaczego na monecie umieszczono postać Św. Jerzego?
Św. Jerzy był najprawdopodobniej chrześcijańskim rzymskim żołnierzem o imieniu Georgios. To, co uczyniło go sławnym – zwłaszcza wśród chrześcijan – wydarzyło się w 303 roku n.e., kiedy to rzymski cesarz Dioklecjan (w ramach rozprawiania się z rosnącymi wpływami ruchu chrześcijańskiego) nakazał wydalić z armii wszystkich chrześcijańskich żołnierzy, im samym wyrzec się chrześcijańskich wierzeń i złożyć pogańską ofiarę. Georgios odmówił wyrzeczenia się wiary, w wyniku czego poddano go okrutnym torturom, które doprowadziły do śmierci męczennika w tym samym roku. By upamiętnić odwagę i wiarę Jerzego, król Edward III ogłosił go oficjalnym świętym kraju tuż po wstąpieniu na tron w 1327 roku. Od 1415 roku Dzień Świętego Jerzego (który przypada 23 kwietnia) stał się jednym z najważniejszych świąt w angielskim kalendarzu, a postać Świętego jedną z najbardziej ikonicznych symboli w historii najnowszej.
W 1825 roku wizerunek św. Jerzego został zastąpiony bardziej konwencjonalnym wizerunkiem królewskiego herbu, lecz projekt spotkał się z dużą krytyką ludu. W 1871 roku, podczas panowania królowej Wiktorii przywrócono wizerunek Świętego Jerzego, który od tego czasu pozostaje na rewersie Suwerena.
Monarchowie na Suwerenach od czasów króla Jerzego III
Każdy kolejny projekt Suwerena zawierał popiersie ówcześnie rządzącego monarchy. W kolejnych latach emisji monety byli to:
– król Jerzy IV: awers monety przedstawia popiersie króla zwrócone profilem w lewo
– król William IV: popiersie władcy zwrócone jest w prawo
– królowa Wiktoria: popiersie władczyni zwrócone jest w lewo
– król Edward VII: popiersie władcy zwrócone jest w prawo
– król Jerzy V: popiersie władcy zwrócone jest w lewo
– król Edward VIII: popiersie władcy zwrócone jest w lewo
– król Jerzy VI: popiersie władcy zwrócone jest w lewo
– królowa Elżbieta II: głowa królowej zwrócona jest w prawą stronę
Dlaczego wizerunki monarchów zwrócone są raz w lewo, raz w prawo?
Wzór monet jest zdeterminowany przez tradycję sięgającą co najmniej czasów Karola II (król Anglii i Szkocji w latach 1649–1685), zgodnie z którą kierunek, w którym zwrócona jest głowa, powinien zmieniać się na monetach kolejnych monarchów. Jedynym wyjątkiem od tej zasady były monety Edwarda VIII, który nalegał, by jego podobizna była skierowana w lewo (profil Jerzego V, jego poprzednika, również skierowany był w lewo). Nie jest jasne, czy był to wyraz buntu wobec konwencji, czy może przejaw próżności władcy, aby uwiecznić profil, który uważał za lepszy. Gdy powstawał projekt monety Jerzego VI, jego następcy, ustalono, że należy przywrócić pierwotną tradycję i nowe Suwereny przedstawiały ówczesnego króla także zwróconego profilem w lewo, jako że wizerunek króla Edwarda powinien był być zwrócony w prawo. Monety z popiersiem królowej Elżbiety II, której profil skierowany jest w prawą stronę, są kontynuacją tradycji.
Krótko po śmierci królowej Mennica Królewska zaprezentowała nowego Suwerena, którego awers uwiecznia podobizna króla Karola III, syna i następcy tronu zmarłej monarchini. Popiersie króla zwrócone jest w lewą stronę.
Ciekawostka:
Złote Suwereny z wizerunkiem Edwarda VIII są prawdopodobnie najrzadszymi brytyjskimi monetami – istnieje tylko sześć znanych egzemplarzy. Jeden z nich został sprzedany na aukcji w 2020 roku za rekordową dla Wielkiej Brytanii kwotę 1 miliona funtów.
Znalezienie złotego Suwerena Jerzego VI również może okazać się niezwykle trudnym zadaniem. Z okazji koronacji Jerzego VI w grudniu 1936 roku, na początku 1937 roku wyprodukowano ograniczoną liczbę 5,500 sztuk Suwerenów z wizerunkiem nowego władcy. Wybuch II wojny światowej i odejście od standardu złota sprawiły, że za jego panowania nie wyprodukowano kolejnych roczników, przez co Suwereny Jerzego VI stały się bardzo kolekcjonerskie i sprzedawane są za kwoty znacznie przewyższające ich wartość w kruszcu.
Suwereny w ofercie Mennicy 79 Element
Połączenie wartości kruszcu i – dzięki jego bogatej historii – wartości numizmatycznej sprawia, że monety z rodziny Sovereign są jednymi z najbardziej poszukiwanych monet na świecie. W naszym sklepie internetowym w zależności od dostępności na rynku oferujemy Państwu Suwereny z wizerunkiem:
– królowej Elżbiety (dwa rodzaje),
– króla Edwarda VII,
– króla Jerzego V,
– królowej Wiktorii (trzy rodzaje).
Monety dostępne są pod linkiem: https://79element.pl/product/zlote-monety-inwestycyjne/284-zlota-moneta-inwestycyjna-suweren-2-randy-o-c/.
Oferujemy również:
– Suweren z rocznika 2016/17, dostępny pod linkiem: https://79element.pl/product/zlote-monety-inwestycyjne/164-zlota-moneta-inwestycyjna-suweren-2016-17-o-c/.
– Suweren ½ z rocznika 2021, dostępny pod linkiem: https://79element.pl/product/zlote-monety-inwestycyjne/zlota-moneta-inwestycyjna-1-2-suwerena-2021/.
– Suweren z rocznika 2022, dostępny pod linkiem: https://79element.pl/product/zlote-monety-inwestycyjne/zlota-moneta-suweren-2022/.
One Comment